Spis Treści
Czym są zaparcia?
Zaparcie jest to utrudniona lub nieczęsta (rzadziej niż 2 razy na tydzień) defekacja, czyli oddanie stolca. Dzielimy je na pierwotne i wtórne
Przyczyną pierwotnych zaparć są:
- Nieprawidłowości w budowie okrężnicy oraz jej funkcjonowaniu ( powolny pasaż jelitowy, niepełne wypróżnienia)
Wtórne zaparcia mogą być wynikiem następujących czynników:
- nieprawidłowej diety, ubogiej w błonnik pokarmowy, a bogatej w cukry proste i tłuszcze nasycone.
- nieadekwatnej podaży płynów, bez której właściwe uformowanie stola jest niemożliwe.
- przyjmowanych leków
- obecności chorób przewlekłych
Jednostki chorobowe/ Stany fizjologiczne | – cukrzyca – niedoczynność tarczycy – depresja – choroba Parkinsona – choroba Hirschprunga – nadczynność przytarczyc – ciąża |
Przyjmowane leki | – środki przeciwbólowe (opiaty, NLPZ) -leki antyhistaminowe – leki przeciwdrgawkowe (karbamazepina) – leki obniżające ciśnienie (werapmail) i diuretyki – leki przeciwpsychotyczne – antydepresanty (trójcykliczne leki przeciwdepresyjne) -preparaty żelaza – leki zobojętniające sok żołąkowy (inhibitory pompy protonowej) |
Kiedy przewlekłe zaparcia powinny wzbudzić Twój niepokój?
Jakie objawy powinny wzbudzić szczególny niepokój?
- Niezamierzona utrata masy ciała
- Pozytywne badanie krwi utajonej w kale
- Niedokrwistość z niedoboru żelaza
- Objawy pojawiające się w nocy
Jak działają środki przeczyszczające?
Środki przeczyszczające stymulują ruchy jelit na różne sposoby. Podczas gdy niektóre zwiększają wilgotność lub masę kału, inne działają bezpośrednio na perystaltykę jelit.
- Środki pobudzające mięśniówkę okrężnicy– zawierają substancje chemiczne, które nasilają perystaltykę jelit, ułatwiając ewakuację mas kałowych na zewnątrz.
- Środki zwiększające objętość stolca – mają zdolność pęcznienia w przewodzie pokarmowym dzięki czemu zwiększają objętość stolca ułatwiając jego usuwanie.
- Środki powlekające i zmiękczające stolec – zwiększają „poślig” w przewodzie pokarmowym dzięki czemu stolec, łatwo przechodzi przez okrężnice.
- Osmotyczne środki przeczyszczające – zwiększają ilość wody w jelitach, zmiękczają stolec i ułatwiają jego przejście.
Podział środków przeczyszczających ze względu na mechanizm działania
Podział środków przeczyszczających ze względu na szybkość działania
| Szybkie działanie Doraźne działanie mające na celu szybką ewakuację stolca | Wolne działanie Działanie profilaktyczne, przeciwdziałają zaparciom |
| Senna | Siemię lniane |
| Aloes | Owoce bogate w poliole (śliwki, jabłka, gruszki) |
| Kawa | Otręby i płatki owsiane |
| Sole przeczyszczające | Zielone warzywa liściaste |
W przypadku związków i/ lub preparatów o natychmiastowym działaniu należy zachować szczególną ostrożność ponieważ, przy dłuższym stosowaniu mogą przyczyniać się do rozregulowania pracy jelit i pogorszenia problemów związanych z zapraciem stolca.
W każdym przypadku należy szukać przyczyny zaburzeń rytmu wypróżnień i wykluczyć biologiczne uwarunkowania zaparć. Zanim jednak rozpoczniemy terapię ziołami lub lekami stymulującymi perystaltykę przewodu pokarmowego należy rozpocząć od modyfikacji żywieniowych polegających na zwiększeniu podaży warzyw i owoców, jak również zadbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu. W profilaktyce zaparć nie powinno oczywiście zabraknąć odpowiedniej dawki aktywności fizycznej, która w naturalny i bezpieczny sposób pobudza perystaltykę przewodu pokarmowego.
Piśmiennictwo:
- CITRUCEL- methylcellulose powder, for solution. (2015, September)
nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=9d5f2244-a610-4d45-b6e8-e79bb17a558f&audience=consumer - Docusate sodium stool softener – docusate sodium capsule, liquid filled. (2013, May)
nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b59caee1-93a6-46de-a067-d938a6e50148 - Gentle relief senna laxative – sennosides tablet. (2012, April)
nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=37e84957-2e3a-4739-8eae-74fa30c950dd - Konsyl orange flavor psyllium fiber – smooth texture – psyllium husk granule. (2014, January)
nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=d046e651-fcaf-4e83-a8b0-d5836b524c98&audience=consumer - Magnesium hydroxide. (2015, October)
nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a601073.html - National Institute for Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (n.d.). Constipation
nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/constipation/Pages/overview.aspx - Polyethylene glycol 3350. (2016, March)
nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a603032.html - (2015, November)
nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a601104.html - (2015, February)
nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/652.html - Stool softeners. (2015, November)
gov/druginfo/meds/a601113.html