Probiotyki w SIBO- jak wybrać?

Probiotyki w SIBO to temat bardzo złożony, w związku z tym wymaga gruntownego zrozumienia omawianego zaburzenia od podstaw.  Biorąc pod uwagę, że u każdego przebieg SIBO jest inny, trudno pisać o jakichkolwiek algorytmach postępowania w przypadku stosowania probiotyków.

Niemniej jednak pokusiłam się o stworzenie krótkiego przewodnika, który pomoże Ci zrozumieć w jaki sposób wprowadzać probiotyki tak aby stały się integralną częścią leczenia SIBO, jednocześnie nie stanowiąc zagrożenia jego ponownego nawrotu.  

W przypadku probiotykoterapii warto wspomnieć, że jest ona w zasadzie ostatnim elementem  leczenia SIBO, poprzedza ją antybiotykoterapia oraz prawidłowo przeprowadzona dieta FODMAP. 

Zanim zaczniesz przygodę z probiotykoterapią, zapoznaj się z tym materiałem. W nim dokładnie wyjaśniam na jakie aspekty należy zwrócić uwagę podczas wyboru preparatu.

Probiotyki w SIBO- Co zrobić przed ich wprowadzeniem?

1. Weryfikacja współistniejących czynników infekcyjnych, takich jak: Helicobacter pylori, pasożyty, przerost grzybiczy (SIFO), a następnie ich aktywne leczenie.
2. Usunięcie przerostu bakteryjnego za pomocą antybiotyków.
3. Poprawa procesów trawienia  (usprawnienie pracy żołądka, wątroby, pęcherzyka żółciowego oraz trzustki) i wchłaniania (regeneracja bariery śluzówkowej jelita)
4. Poprawa ruchów  perystaltycznych i pobudzenie wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC)
5. Zidentyfikowanie przyczyn przerostu i  ich właściwe zaadresowanie
6. Spersonalizowana dieta. Lista produktów dozwolonych na diecie low FODMAP
7. Probiotykoterapia

Więcej na temat SIBO, przyczynach, objawach oraz leczeniu, przeczytasz tutaj 

Jakie probiotyki w SIBO?

W moim przekonaniu najskuteczniejsza probiotykoterapia powinna być przeprowadzona w kilku etapach, w miarę jak uporamy się z wyżej wymienionymi problemami.

Pamiętaj,  przerost bakteryjny to nic innego jak nasza mikroflora jelitowa, która z mniej lub bardziej znanych powodów kolonizuje jelito cienkie, zamiast jelito grube. Leczenie SIBO probiotykami jest zatem  dolewaniem oliwy do ognia. Jeśli nie zweryfikujemy przyczyn SIBO, nie wolno wdrażać probiotyków, ponieważ grozi to niepowodzeniem leczenia eradykacyjnego.

Z drugiej strony SIBO wiąże się z ogólnymi zaburzeniami naszego mikrobiomu. Zwłaszcza jeśli przechodziliśmy infekcję Helicobacter pylori albo przerostowi bakteryjnemu towarzyszy przerost drożdży i infekcje pasożytnicze. W związku z tym, probiotykoterapia zajmuje istotne miejsce w leczeniu tych wszystkich problemów. Jednak warto wiedzieć kiedy ją wdrożyć, jakie szczepy wybrać i jak wpierać układ pokarmowy  podczas jej wprowadzania.

Etap  1 – W trakcie leczenia SIBO antybiotykiem

Postępowanie probiotyczne jest uzależnione od rodzaju zastosowanego antybiotyku.

1. Przy przeroście wodorowym stosowany jest antybiotyk Xifaxan, który nie wymaga stosowania probiotyku!
2. W przypadku zdiagnozowanego przerostu wodorowo -metanowego stosuje się najczęściej połączenie Xifaxanu z Metronidazolem lub Neomycyną. W takim przypadku najlepiej zastosować preparat zawierający szczep Saccharomyces boulardii (Enterol). Nie posiada on zdolności do kolonizowania jelita, a jednocześnie będzie zapobiegał powikłaniom, które mogą wystąpić na skutek włączenia silniejszych antybiotyków (Metronidazol, Neomycyna)

W tym wpisie zostały dokładnie omówione bakterie glebowe, które stosuje się w ramach leczenia SIBO oraz IBS(u). Są one doskonałym starterem jeśli chodzi o probiotykoterapię w przeroście bakteryjnym ze względu na to, że:

• wytwarzają peptydy przeciwdrobnoustrojowe- mogą uzupełnić działanie antybiotyku
• poprawiają rytm wypróżnień zarówno w biegunkach i zaparciach (w zależności od szczepu)
• pozytywnie wpływają na proces trawienia – minimalizowanie bólów brzucha i wzdęcia

Probiotyki w SIBO i IBS(ie)- Bakterie glebowe

Etap 2- Zakończenie antybiotykoterapii

Po zakończeniu kuracji antybiotykiem wchodzimy z probiotykiem, ale  posiadającym jedynie szczepy, które nie kolonizują jelita (zatem będą one w pełni bezpieczne w przypadku SIBO). Należą do nich: Bacillus coagulans, Bacillus subtilis oraz Saccharmyces boulardii

Pomimo tego, że wyżej wymienione szczepy  nie kolonizują jelita to bardzo korzystnie wpływają na ich funkcjonowanie i niejako przygotowują podłoże do ich kolonizacji przez inne bakterie probiotyczne. Pamiętaj, że w tym etapie bardzo ważna jest dieta FODMAP, a właściwie jej faza eliminacyjna, polegająca na wykluczeniu z jadłospisu wszystkich produktów łatwo fermentujących. 

Dla przypomnienia dieta FODMAP składa się z trzech następujących po sobie faz:

1. Eliminacji- wykluczająca łatwo fermentujące węglowodany. Stosowana tuż po zakończeniu antybiotyku. Tutaj znajdziesz listę produktów dozwolonych w fazie eliminacyjnej diety FODMAP.
2. Reintrodukcji- polegająca na ponownym wprowadzeniu wykluczonych produktów, pod baczną obserwacją objawów. W tej fazie ustalamy, które produkty nam służą, a które nie. W tym miejscu przeczytasz jak prawidłowo przeprowadzić fazę reintrodukcji. 
3. Personalizacji- etap, w którym ostatecznie kształtuje się nasz indywidualny sposób żywienia w oparciu o te produkty, które pozytywnie przeszły fazę testowania, czyli reintrodukcji.

Charakterystyka szczepów wprowadzanych bezpośrednio po zakończeniu antybiotyku

Etap 3- Likwidacja bądź znaczne zmniejszenie objawów SIBO

W momencie, kiedy nasze samopoczucie ulega znacznej poprawie, jest to znak, że antybiotyk z dużym prawdopodobieństwem zmniejszył populację bakterii w jelicie cienkim.

 Pamiętamy jednak, że jest to jedynie leczenie objawowe, czyli fizyczne pozbycie się czynnika infekcyjnego z jelita. Dlatego bardzo ważne w tym etapie jest ustalenie przyczyn rozwoju przerostu i ich leczenie. Niezaadresowanie przyczyny będzie wiązało się z szybkim nawrotem SIBO.

W tym momencie możemy włączyć preparaty, które będą zawierały same szczepy z rodzaju Bifidobacterium. Są to bezwzględne beztlenowe i mają zdecydowanie większe powinowactwo do jelita grubego niż cienkiego.

Jakie zasady stosować, aby sobie nie zaszkodzić?

• Rozpocząć  od preparatów zawierających możliwe małą ilość bakterii liczonych jako jednostki tworzące kolonię (CFU)
• W pierwszej kolejności zacząć od testowania preparatów, które zwierają jeden szczep bakterii z rodzaju Bifidobacterium, później stopniowo rozszerzać o preparaty wieloszczepowe
• Zachować szczególną ostrożność w przypadku preparatów, które mają w składzie prebiotyki (inulina, FOS, GOS)

Etap 4- Usunięcie wszelkich czynników, które zainicjowały rozwój  SIBO i wsparcie wędrującego kompleksu mioelektrycznego

Jest to końcowy etap probiotykoterapii w SIBO. Na tym etapie możemy wprowadzać powoli preparaty wieloszczepowe zawierające szczepy z rodzaju Lactobacillus. Pod warunkiem że wcześniej ustaliliśmy i wyeliminowaliśmy wszelkie możliwe przyczyny rozwoju SIBO. Bez tego włączenie preparatu, który zawiera wiele szczepów bakteryjnych jest ryzykowne ze względu na dużą tendencję do nawrotu przerostu w jelicie cienkim.

Probiotyki w SIBO- jak stosować?

• Rozpoczęcie od preparatów zawierających możliwe małą ilość bakterii liczonych jako jednostki tworzące kolonię (CFU)
• W pierwszej kolejności zacząć od testowania preparatów, które zwierają jeden szczep bakterii z rodzaju Lactobacillus później stopniowo rozszerzać o większą ilość szczepów.
• Około 30 minut przed przyjęciem probiotyku zażyć lek prokinetyczny. Dzięki niemu bakterie zostaną bezpiecznie „przetransportowane” do jelita grubego, odbudowując zaburzoną mikroflorę jelitową
• Powoli wprowadzać preparaty, , które mają w składzie prebiotyki, ponieważ stanowią pożywkę bakteryjną (inulina, FOS, GOS), a następnie obserwować wystąpienie ewentualnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego
• Wszystkie przedstawione poniżej szczepy bakteryjne odznaczają się udokumentowanym, pozytywnym wpływem na układ pokarmowy jak również mikroflorę jelita grubego. 

Reasumując temat probiotykoterapii w kontekście SIBO jest niezwykle ważny, jednak wydaje się bardzo często bagatelizowany. Oczywiście powyżej zamieszczone informację są bardzo dużym uproszczeniem. Z pewnością każdy powinien dostosować schemat probiotykoterapii  pod własne potrzeby, jak również biorąc pod uwagę historię przebytych chorób, stosowanych leków oraz przyczyn rozwoju SIBO.