Badanie TSH- Jak się przygotować aby zwiększyć wiarygodność wyniku?
Podstawowym badaniem przesiewowym, który zleca lekarz gdy podejrzewa niedoczynność tarczycy jest tyreotropina (TSH). TSH to hormon przysadki mózgowej, który jedynie stymuluje tarczycę do produkcji dwóch swoich hormonów (T4 i T3) to uznany jest za najbardziej czuły marker zaburzeń pracy tarczycy. W zależności od jego stężenia endokrynolog może stwierdzić nadczynność lub niedoczynność tarczycy.
Spis Treści
Badanie TSH. Jak interpretować?
- Podwyższone TSH- oznacza niedoczynność tarczycy
- Obniżenie stężenia TSH – wskazuje na nadczynność tarczycy
Badanie TSH- Co musisz wiedzieć?
Pomimo tego, że oznaczenie stężenia TSH uznawane jest za złoty standard w przesiewowej diagnostyce zaburzeń czynności tarczycy, to jednak wyniki badania mogą być obarczone pewnymi błędami. Wynika to z faktu, że wiele czynników może wpływać na jego wartość. Należą do nich między innymi:
- pora dnia, w której była pobrana próbka krwi
- odstęp pomiędzy posiłkiem, a oznaczeniem hormonu
- przyjmowane leki
- zażywane suplementy diety
- współistniejące choroby
Badanie TSH- Jak się przygotować?
Badaj poziom TSH rano – maksymalnie do godziny 9.00
Wartość hormonu tyreotropowego podlega tzw. rytmom okołodobowym, co w praktyce oznacza, że jego stężenie może się różnic w zależności od godziny pomiaru. Ma to szczególnie znaczenie w przypadku osób, które wykorzystują wskaźnik TSH do wykrycia stanu subklinicznej niedoczynności tarczycy. Jest to sytuacja w której wolne hormony tarczycy (ft3 i ft4) są w normie, natomiast TSH nieznacznie wzrasta. W godzinach popołudniowych hormon tyreotropowy fizjologicznie spada, zatem jego oznaczenie w tej porze dnia może skutkować „przeoczeniem” rozwijającej się subklinicznej niedoczynności tarczycy.
PAMIĘTAJ: Jeśli stosujesz TSH do oceny postępu leczenia, staraj się badać go mniej więcej o tej samej godzinie. Poza tym u kobiet warto zwrócić uwagę na to aby był to również ten sam dzień cyklu menstruacyjnego.
Oznaczaj poziom hormonu TSH na czczo
Zostały przeprowadzone badanie, w których udowodniono, że poziomy TSH były niższe 2 godziny po spożytym posiłku, w stosunku do oznaczenia na czczo. Zatem aby zwiększyć wiarygodność wyniku należy na badanie stawić się po całonocnym poście.
Wykonuj badania w tym samym laboratorium
Jest to szczególnie ważne w przypadku częstego kontrolowania stężeń TSH. Wykonywanie badań w jednym laboratorium gwarantuje większą powtarzalność wyników.
Odstaw preparaty zawierające biotynę
Biotyna (inaczej witamina H lub B7) zawarta w różnych suplementach może mieć wpływ na wynik badania TSH. Wiąże się to z interakcją z odczynnikami laboratoryjnymi użytymi do jego oznaczenia. Sugeruje się aby preparaty zawierające biotynę odstawić na okres 7 dni przed planowanym oznaczeniem poziomu TSH.
Zgłoś lekarzowi jakie leki przyjmujesz
Niektóre z nich będą wpływały na zmiany wydzielania TSH przez przysadkę i imitowały stan niedoczynności lub nadczynności tarczycy
Leki zmniejszające stężenie TSH: ( może być problem z „wyłapaniem” subklinicznej niedoczynności tarczycy)
- agoniści dopaminy(leczenie choroby Parkinsona, gruczolaków przysadki, hiperprolaktynemii)
- glikokortykosteroidy ( w chorobach zapalnych, alergicznych)
- metformina (leczenie cukrzycy typu 2, insulinooporności, PCOS)
Leki zwiększające poziom TSH (leki w sposób nieprawdziwy mogą sugerować niedoczynność tarczycy)
- amiodaron (lek, który stosuje się w arytmii serca)
- lit (stosowany w leczeniu depresji)
W tym przypadku opieranie się na samym TSH, jest obarczone dużym ryzykiem błędu w interpretacji wyniku, dlatego zaleca się jednoczesne wykonanie badania wolnej tyroksyny (fT4)
Nie wykonuj badań w przebiegu ostrych stanów chorobowych
Poziom TSH może być wrażliwy na różne ostre stany chorobowe, lub niewyrównane choroby przewlekłe. Najczęściej w ich przebiegu poziom tyreotropiny rośnie, co może błędnie wskazać na niedoczynność tarczycy. Należą do nich
- Infekcje bakteryjne, wirusowe
- Niewyrównane choroby serca
- Niewyrównane choroby płuc
- Ciężkie choroby wątroby i nerek
Podsumowując, czynników które mogą zniekształcać wynik TSH jest wiele. Warto o nich pamiętać przed pobraniem krwi. Podczas interpretacji wyników przez lekarza warto również wspomnieć o przyjmowanych lekach i suplementach diety. Niestety w wielu przypadkach ich koincydencja jest na tyle silna, że może przyczynić się do postawienia błędnej diagnozy i niepotrzebnego rozpoczęcia leczenia.