Spis Treści
Czym są bakterie glebowe?
Bakterie glebowe to bakterie naturalnie znajdujące się w glebie, które wykazują wiele korzyści zdrowotnych dla naszego organizmu. Od zarania dziejów baterie te miały styczność z układem odpornościowym człowieka ucząc go „prawidłowych zachowań”. W związku z tym pomagają chronić nasz organizm przed alergiami lub chorobami autoimmunologicznymi. Niestety postęp cywilizacyjny i wprowadzenie nowoczesnych metod upraw i przetwórstwa żywności oraz technik sterylizacji spowodował, że kontakt z bakteriami glebowymi został w znacznym stopniu ograniczony.
Probiotyki w SIBO i IBS(ie)- bakterie glebowe i ich działanie
Obecnie bezsprzecznie upatruje się narastający problem alergii i astmy właśnie w braku kontaktu z bakteriami glebowymi. Nadmierna sterylizacja środowiska dziecka przyczynia się do braku umiejętności reagowania układu odpornościowego na potencjalnie niepatogenne (nieszkodliwe) mikroorganizmy czy białka pokarmowe. Takie zachowanie prawdopodobnie predysponuje do przesadzonej odpowiedzi immunologicznej.
Bakterie glebowe są intensywnie badane pod kątem poprawy funkcjonowania układu pokarmowego w przebiegu różnych zaburzeń m.in: zespołu jelita drażliwego, zespołu przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim (SIBO), a nawet chorób zapalnych jelit. Okazuje się, że niektóre szczepy wykazują skuteczność w zakresie zmniejszenia biegunki, poprawy częstotliwości wypróżnień, łagodzenia bólu brzucha czy zmniejszenia produkcji gazu w układzie pokarmowym. Wszystko zależy od konkretnego szczepu w związku z tym chciałabym je szczegółowo opisać z uwzględnieniem konkretnych problemów, w których owe szczepy mogą pomóc.
Chciałabym nadmienić, że w przeglądzie zostały uwzględnione jedynie randomizowane kontrolowane badania kliniczne, ze względu na ich największą wartość w dostarczaniu dowodów naukowych w tzw. nurcie medycyny opartej na faktach EBM (evidence-based medicine)
Probiotyki w SIBO i IBS(ie)- Jakich korzyści możemy się spodziewać podczas suplementacji bakteriami glebowymi?
- Zwiększenie sIgA czyli odpornościowego strażnika jelit. Zapobiega on namnażaniu się bakterii patogennych w jelicie oraz reguluje ich liczebność ( wydaje się szczególnie ważne w kontekście przerostu bakterii w jelicie cienkim)
- Pozytywnie wpływa na poprawę szczelności bariery jelitowej
- Stanowi idealne podłoże do rozwoju korzystnej flory jelitowej. Stwarzają odpowiednie warunki środowiskowe do kolonizacji probiotycznych gatunków takich jak Bifidobacterium oraz Lactobacillus
- Mają zdolność wytwarzania peptydów bakteriobójczych. Szczególnie pomocne w leczeniu Helicobacter pylori.
W jakich problemach możemy zaobserwować poprawę:
- Poprawa rytmu wypróżnień w przebiegu przewlekłych biegunek i zaparć (w zależności od szczepu)
- Poprawa w zakresie trawienia – minimalizowanie bólów brzucha i wzdęcia
- U osób z chorobami zapalnymi jelit prawdopodobnie możemy uzyskać remisję (ze względu na modulację układu odpornościowego)
- Prawidłowe zróżnicowanie mikroflory jelitowej
- Złagodzenie objawów jelitowych po antybiotykoterapii
Ważne informację podczas wprowadzania preparatów zawierających bakterie glebowe
- Interesują nas tylko te szczepy, które zostały dokładnie opisane i przebadane. Na etykiecie szukamy dokładnie takiego samego opisu bakterii jaka została umieszczona poniżej. Przykład: Bacillus coagulans MTCC 5856 (prawidłowe oznaczenie szczepu, który wykazuje szczególne korzyści w łagodzenie objawów zespołu jelita nadwrażliwego)
- Zwróć uwagę na skład preparatu. Kiedy szukasz odpowiedniego dla siebie probiotyku upewnij się że znajduje się w nim pożądany szczep.
- Zweryfikuj czy preparat zawiera składniki, które mogą być źle tolerowane. Przykład: laktoza lub białka mleka krowiego (problematyczne o osób z nietolerancją laktozy i alergią na białka mleka krowiego), ksylitol (problematyczne u osób z jelitem drażliwym, zwłaszcza w przebiegu biegunki)
- Dawkowanie zacznij od najmniejszej ilości bakterii. Zapobiegnie to niepożądanym objawom ze strony przewodu pokarmowego (najczęściej biegunka). Według literatury bezpieczną ilością bakterii wydaje się wartość od 2 mld do 8mld
Dostępność preparatów zawierających szczepy prawidłowo opisane i dodatkowo pozbawione alergenów/ problematycznych związków jest ograniczona.
Pomimo tego, że wiedza na temat bakterii glebowych jest coraz lepiej udokumentowana, to jednak w niektórych specyficznych sytuacjach zdrowotnych ich włączenie może nie być dobrym pomysłem (osoby z poważnie zaburzoną odpornością, przyjmujący leki immunosupresyjne)
Bakterie glebowe dzielimy na kilka grup (pogrubioną czcionką zostały oznaczone te szczepy, które możemy znaleźć w preparatach dostępnych na polskim rynku)
- Bacillus
– coagulans
– subtilis
– licheniformis - Enterococcus faecium
- Enterococcus faecalis
- Clostridium butyricum
B. coagulans (najlepiej przebadane szczepy)
- MTCC 5856 (“LactoSpore”): dwa badania z randomizacją pokazują redukcję bólu brzucha, wzdęć, częstości wypróżnień oraz poprawę objawów depresyjnych u osób z IBSem mierzonych za pomocą dwóch skali: Montgomery-Asberg, oraz Hamiltona
- Preparat dostępny na rynku: Singularis Probiotic Shield 2 mld
- Obecność możliwie nietolerowanych związków: brak
2. SNZ 1969: jedno badanie z randomizacją w którym zaobserwowaną znaczącą poprawę w pasażu jelitowym, zmniejszenie dyskomfortu trawiennego u osób z zaparciami. Wykazywał również poprawę w przypadku infekcji bakteryjnej pochwy.
Inne badanie z randomizacją wykorzystują połączenie szczepu SNZ 1969 z dwoma innymi: B. clausii and B. subtilis przyczyniły się do zredukowania wzdęć, bólu brzucha oraz ogólnych problemów gastroenterologicznych.
- Preparat dostępny na rynku: Seeking health B. coagulans
- Obecność możliwie nietolerowanych związków: brak
3. Unique IS-2 – 4 badania z randomizacją pokazujące efektywność w przypadku infekcji bakteryjnej pochwy. Dodatkowo zauważono poprawę w przypadku objawów związanych z IBS(em) zarówno u osób dorosłych jak i dzieci. Co ciekawe szczep ten uczestniczył metabolizowaniu fruktozy w warunkach in vitro. Dlatego warto zacząć suplementację bakteriami glebowymi, aby poprawić wchłanianie problematycznych cukrów takich jak fruktoza
- Preparat dostępny na rynku: Seeking health Bacillus Coagulans 3 billion CFU
- Obecność możliwie nietolerowanych związków: brak
Probiotyki w SIBO i IBS(ie) – B. subtilis (najlepiej przebadane szczepy)
- R0179- szczep badany razem z Enterococcus faecium R0026. Kilka badań z randomizacją wykazała że połączenie obu szczepów pozytywnie wpłynęło na zredukowanie bólu brzucha i wzdęć. Badanie systematyczne obejmujące randomizowane badania wykazały, że oba szczepy były pomocne w indukowaniu remisji we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
- Preparat dostępny na rynku: SIBOS gastrin
- Obecność możliwie nietolerowanych związków: laktoza, białka mleka krowiego, soja
Probiotyki w SIBO i IBS(ie) – B. clausii (najlepiej przebadane szczepy)
Bacillus clausii to gram-dodatnia bakteria tworząca przetrwalniki, wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciwko Staphylococcus aureus i Clostridioides difficile.
- OC, NR, SIN i T: Te cztery szczepy są intensywnie badane i stosowane w postaci preparatu Enterogermina. Okazało się, że szczepy w niej zawarte są oporne na kwas żołądkowy i żółć. Enterogermina może być szczególnie korzystna dla osób z alergią- zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa. Podczas leczenia antybiotykami H. pylori ze względu na łagodzenie negatywnych skutków ubocznych, jak również przy eradykacji przerostu bakteryjnego jelita cienkiego. Badanie przeprowadzone u 40 pacjentów z SIBO, wykazało, że przyjmowanie Enterogerminy przez jeden miesiąc spowodowało normalizację wyniku testu oddechowego z u 47 procent pacjentów. Jest to wskaźnik porównywalny do tego z wykorzystaniem antybiotyków.
- Preparat dostępny na rynku:
- Enterogermina
- Normabiotic odporność -jedynie Bacillus clausii (SIN)
Obecność możliwie nietolerowanych związków:
- Enterogermina- brak
- Normbiotic odporność- ksylitol
Probiotyki w SIBO i IBS(ie)- Enterococcus faecalis (najlepiej przebadane szczepy)
- DSM 16440- Jego skuteczność oceniono w parze ze szczepem Escherichia coli (DSM 17252). Tutaj również dysponujemy badaniem randomizowanym, które wykazało pozytywny wpływ obu szczepów na redukcję typowych dla IBSu objawów takich jak: ból brzucha, wzdęcia, biegunki. Efekt był już widoczny po 5 tygodniach stosowania preparatu zawierającego oba wspomniane wyżej szczepy. Preparat dostępny na rynku: Pro Symbioflor Obecność możliwie nietolerowanych związków: Brak
Podsumowując:
- Bakterie glebowe wydają się dobrymi preparatami probiotycznymi w przebiegu IBSu i w przeroście bakteryjnym jelita cienkiego (SIBO)
- Należy zachować szczególną ostrożność podczas gdy występują poważne deficyty odporności oraz przy stosowaniu leków immunosupresyjnych
- W problemach biegunkowych dobrym pomysłem wydaje się wprowadzenie szczepu B. coagulans MTCC 5856 (“LactoSpore”)
- W problemach z zaparciami godne uwagi są szczepy: B. coagulans SNZ 1969 i Unique IS-2
- Z pewnością, oprócz stosowania probiotyków warto również włączyć dietę low FODMAP. Pozwala na zmniejszenie produkcji gazu (wodoru i metanu) i tym samym zminimalizuje objawy przerostu flory jelita cienkiego.
Hakuj dalej:
Czy wiesz, że przy doborze probiotyku kierujemy się szczepozależnością. Oznacza to, że konkretny szczep bakteryjny wykazuje określone działanie w przewodzie pokarmowym. Zatem w różnych problemach zdrowotnych należy zastosować inny probiotyk. Poniżej znajdziesz listę problemów z doborem odpowiednich preparatów probiotycznych dostępnych w aptece
- Probiotyki w biegunce- jak wybrać?
- Zaparcia- Jakie probiotyki?
- Probiotyki w infekcji Helicobater pylori
- Jakie probiotyki przy antybiotyku?
- Probiotyki w SIBO- jak wybrać?
- Probiotyki w SIBO i IBS(ie)- Bakterie glebowe