W ostatnim czasie probiotyki stały się coraz częściej kupowanym suplementem diety. Niestety w dalszym ciągu wiedza na temat probiotykoterapii jest niewielka. Jeżeli obserwujesz złe samopoczucie po probiotyku, nie zniechęcaj się do dalszej kuracji probiotycznej. Przeczytaj poniższy wpis, a dowiesz się co może być tego przyczyną i dobierzesz lepszy preparat.
Prawidłowo funkcjonująca mikroflora jest kluczem do zdrowych jelit. Niestety sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana i wymaga gruntownego poznania swojego organizmu. To w przyszłości prawdopodobnie zagwarantuje znalezienie odpowiedniego preparatu probiotycznego.
Podsumowując, nasza mikroflora jelitowa jest unikatowa. Korzystne działanie probiotyku na jedną osobę, wcale nie musi oznaczać, że pozytywny skutek odniesie również w Twoim przypadku. Nigdy nie sugeruj się opiniami innych osób w Internecie, pamiętaj, że żadna z tych osób nie ma identycznej mikroflory jelitowej do Twojej. Kompozycja naszego mikrobiomu zależy od wielu czynników środowiskowych między innymi: zażywanych leków, chorób przewodu pokarmowego, sposobu odżywiania oraz szeroko pojętego stylu życia. Wszystkie te czynniki determinują zarówno całkowitą ilość, jak również zróżnicowanie szczepowe bakterii w naszych jelitach.
Złe samopoczucie po probiotyku
Bardzo częstym zjawiskiem jest rozpoczęcie suplementacji probiotykiem i szybkie zniechęcenie się przy zaobserwowaniu pierwszych skutków ubocznych. W większości przypadków problem ten może zostać rozwiązany poprzez zmianę preparatu. Jakie zatem mogą być przyczyny złej tolerancji probiotyku?
Zbyt duża ilość bakterii w jednej kapsułce i duże zróżnicowanie szczepowe
Najbardziej powszechny problem jaki obserwuję podczas pracy z Pacjentami to wybór probiotyku, który ma możliwie największą ilość i różnorodność szczepów bakteryjnych. Niestety w większości przypadku kończy się to biegunką, a szczepy nie mają możliwości kolonizacji jelita, ze względu na przyśpieszoną perystaltykę.
Jest to dobre rozwiązanie u tych osób, które wcześniej zażywały probiotyki i nie odnotowywały żadnych nieprawidłowości. U osób które dopiero zaczynają swoją przygodę z probiotykoterapią zaczęłabym od preparatu, który zwiera jeden szczep i stosunkowo niewielką ilość bakterii w jednej kapsułce. Kiedy samopoczucie będzie dobre, można stopniowo wprowadzać preparaty wieloszczepowe, czyli te które mają większą różnorodność szczepów bakteryjnych (oczywiście pod baczną kontrolą działań niepożądanych)
Podział preparatów ze względu na ilość szczepów bakteryjnych
| Podział preparatów | Rodzaje preparatów (nazwy handlowe) |
| Jedno i dwu szczepowe | Sanprobi IBS, Dicoflor, Biogaia , Sanprobi Stress, Alflorex, Probiotic Shield, Probioset |
| Wieloszczepowe (max 5 szczepów bakteryjnych) | Sanprobi 4 Enteric, Lacium forte, Lactibiane Tolerancja, Lactibiane Wzorcowy, Bifido compex Advanced Formula, Sanprobi Active |
| Wieloszczepowe (powyżej pięciu szczepów bakteryjnych) | Sanprobi Superformuła (7 szczepów), Vivomixx (8 szczepów), Sanprobi Barrier (8 szczepów) |
Źle funkcjonujący kompleks mioelektryczny (MMC)
Wędrujący kompleks mioelektryczny, jest to struktura, która umożliwia prawidłowe oczyszczanie jelita cienkiego z niestrawionych resztek pokarmowych oraz bakterii. Przyjmowanie dużej ilości probiotyków przy dysfunkcyjnym MMC, może doprowadzić do rozwoju SIBO. Dlatego jeśli obserwujesz, że probiotyki zaostrzają Twoje dolegliwości powinieneś w pierwszej kolejności wykonać test oddechowy w celu zweryfikowania ewentualnej obecności przerostu bakteryjnego.
">Tutaj możesz wykonać wodorowy test oddechowy
Co należy zrobić?
- Spróbować suplementacji probiotykami z rodzaju Bifidobacterium (mniejsze powinowactwo do jelita cienkiego i tym samym mniejsze ryzyko rozwoju SIBO)
Preparaty zawierające Bifidobacterium: Alflorex, Bifido Complex Advanced Formula , Jarow Formulas Bifidus balance.
- Pół godziny przez przyjęciem preparatu probiotycznego można zażyć lek prokinetyczny (Debretin, Iberogast) aby pobudzić pracę wędrującego kompleksu mioelektrycznego.
Obecność prebiotyku w preparacie probiotycznym
Prebiotyki to inaczej pożywka dla bakterii. Bardzo często są one dodawane do preparatów probiotycznych. Zwiększają one bowiem szansę kolonizacji bakterii poprzez dostarczenie im potrzebnego pokarmu. W skład probiotyku mogą wchodzić następujące związki :
- inulina
- FOS (fruktooligosacharydy)
- GOS ( galaktooligosacharydy)
- arabinogalatan i to właśnie one są winowajcami złego samopoczucia po zażyciu probiotyku, a nie same szczepy bakteryjne zawarte w preparacie.
Wyżej wymienione związki, nie są trawione w naszym przewodzie pokarmowym. Za to stanowią świetną pożywkę dla bakterii, które w procesie fermentacji wytwarzają różne gazy jako produkt uboczny. Duża kumulacja gazów w przewodzie pokarmowym prowadzi do wzdęć, które niejednokrotnie są zgłaszane jako skutek uboczny stosowania probiotyków.
| Obecność prebiotyku | Brak prebiotyku |
| Sanprobi Superformuła (inulina +FOS) | Sanprobi IBS, Sanprobi Enteric, Sanprobi Barrier , Sanprobi Stress, Sanprobi Active& Sport, Sanprobi Osteo |
| Probioset (inulina) | Lactibiane Tolerancja |
| Biogaia (ksylitol izomalt) | Singularis Probiotic Shield |
| Alflorex (trehaloza) | Vivomixx |
| Dicoflor, Enterol |
Co należy zrobić?
Alergeny ukryte w probiotyku
Obecnie większość probiotyków dostępnych na rynku chwali się brakiem glutenu w swoich produktach. Należy pamiętać, że nie tylko gluten jest problematycznym alergenem. W przypadku probiotyków należy zwrócić uwagę na obecność innych związków do których należą: białka mleka krowiego, laktozę i soję.
Prawdopodobnie to nie probiotyk jest winny wystąpieniu dolegliwości jelitowych, a związki ukryte, na które osoba może mieć alergię lub nietolerancję. W przypadku osób, które mają zdiagnozowaną alergię i/lub nietolerancję sprawa jest prosta. Polega na całkowitym wykluczeniu preparatów, które zawierają w swoim składzie problematyczne związki. W sytuacji kiedy nie wiemy o potencjalnych alergiach warto dla bezpieczeństwa wybrać taki probiotyk, który jest wolny od wszelkich alergenów.
Probiotyki, które mogą zawierać powszechne alergeny
| Alergen | Nazwa preparatu |
| Soja | Sanprobi Stress, Sanprobi Active & Sport, Sanprobi 4 Enteric |
| Laktoza | Sanprobi Stress, Enterol, Sanprobi Active, Sanprobi 4 Enteric |
| Białka mleka krowiego | Vivomixx, Sanprobi Active, Sanprobi 4 Enteric |
| Kukurydza | Lactibiane Tolerancja, Lactibiane Wzorcowy, Sanprobi Barrier, Sanprobi Superformuła, Alflorex, |
Złe samopoczucie po probiotyku – Reakcja die off
Mikroflora jelitowa to zespół różnych organizmów, które stale konkurują ze sobą o miejsce i pożywienie. W skład mikroflory jelitowej mogą również wchodzić potencjalnie patogenne bakterie, które na skutek intensywnej probiotykoterapii zostają wyparte przez bakterie probiotyczne. Zajmują one ich niszę, czyli miejsce bytowania, a także konkurują z nimi o dostęp do pożywienia. W związku z tym wyparcie bakterii potencjalnie patogennych jest zjawiskiem pozytywnym. Jednak zjawisko to pociąga za sobą pewne implikacje zdrowotne określane mianem reakcji die off. Jest to proces obumierania komórek bakteryjnych oraz grzybiczych z uwolnieniem przez nie różnych toksyn. W związku z tym może pojawić się przejściowo gorsze samopoczucie, manifestujące się w różny sposób: biegunką. podwyższoną temperaturą ciała, objawami grypopodobnymi czy też zmianami skórnymi.
Co należy zrobić?
- Z uwagi na potencjalne ryzyko reakcji die off odczekaj 3 dni zanim odstawisz probiotyk. Usuwanie toksyn może zachodzić nawet przez 72 godziny. Jeśli po tym czasie złe samopoczucie nie ustanie prawdopodobnie nie jest to preparat dla Ciebie i należy poszukać innych rozwiązań
- Przez pierwsze dni możesz wspomagać się węglem aktywowanym łącznie z preparatem Enterol, który w swoim składzie zawiera drożdżak Saccharomyces boulardii, wiążą one toksyny i wspomagają ich usuwanie z organizmu.
Złe samopoczucie po probiotyku – Nietolerancja histaminy
Kolejna przyczyna złego samopoczucia po zastosowaniu probiotyku to nietolerancja histaminy. Jeśli zauważyłeś, że podczas stosowania probiotyku nasila się biegunka, a oprócz tego występują objawy zbliżone do alergii, prawdopodobnie masz problem ze szczepami bakteryjnymi, które zwiększają ilość histaminy w organizmie. O ile u osób zdrowych nie jest to żaden problem, o tyle u osób z chorobami jelit, z niską aktywnością enzymu DAO (rozkładający histaminę) oraz z alergią przyczynia się do rozwinięcia objawów jelitowych
Co należy zrobić?
- jeśli po spożyciu kiszonek oraz produktów wędzonych masz problemy jelitowe, zwróć uwagę aby w probiotyku nie było szczepów, które mogą zwiększać stężenie histaminy w organizmie i tym samym zaostrzać Twoje objawy.
| Szczepy ↓ stężenie histaminy | Szczepy ↑ stężenie histaminy |
| Bifidobacterium infantis | Lactobacillus reuteri |
| Bifidobacterium longum | Lactobacillus bulagricus |
| Lactobacillus plantarum. | Lactobacillus casei |
Podsumowując, dobór właściwego probiotyku może okazać się bardzo wymagającym zadaniem. Z pewnością należy pamiętać, że probiotykoterapia stanowi jeden z ważniejszych elementów leczenia, jak również profilaktyki chorób jelit. Zaburzenia w mikroflorze jelitowej niestety wiążą się z wieloma poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, dlatego nie warto poddawać się przy pierwszych próbach suplementacji. Z pewnością należy testować różne preparaty, dokładnie monitorując swoje samopoczucie.
Na zakończenie. Jeżeli przetestowałeś wszystkie wyżej wymienione rozwiązania, a mimo to objawy utrzymują się podczas suplementacji probiotykami, wykonaj test w kierunku SIBO. Prawdopodobnie w Twoim jelicie cienkim rozwinął się przerost bakteryjny i niezależnie od wybranego szczepu oraz unikania prebiotyków i innych dodatków objawy jelitowe będą zaostrzone.
Z uwaga przeczytałam artykuł. Od 10 dni przyjmuje probiotyki i zdecydowanie poprawiła się przemiana materii i zniknęły zaparcia. Niemniej jednak zauwazam objawy w postaci obniżenia koncentracji i gorsze samopoczucie po posiłku. Odstawiłam probiotyki, bo rozumiem ze się nie ustabilizuje ?