Prawidłowy proces trawienia jest uzależniony od obecności silnie stężonego kwasu solnego w żołądku. Jest on niezbędny do prawidłowego trawienia białka, poprzez aktywację enzymu pepsyny, jak również wchłaniania żelaza, cynku oraz witaminy B12. Kwas żołądkowy stanowi naturalną barierę przed wnikaniem drobnoustrojów do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, zapobiegając tym samym różnym infekcjom przewodu pokarmowego. Jeśli borykasz się z przewlekłymi problemami żołądkowo- jelitowymi, SIBO, anemią, zaburzeniami pracy tarczycy. Ten wpis jest dla Ciebie. Dowiesz się co łączy wszystkie te problemy i w jaki sposób betaina HCL może pomóc i jak ją stosować.
Spis Treści
Co to jest Betaina HCL- na co pomaga i jak stosować?
Chlorowodorek betainy to związek chemiczny pozyskiwany z źródeł pokarmowych takich jak: burak czy zboża. Betaina HCl to kwasowa forma betainy, która pełni zbliżoną rolę do kwasu solnego w żołądku. Występuje najczęściej w postaci suplementu diety jako pojedynczy składnik lub w połączeniu z pepsyną- enzymem biorącym udział w trawieniu białek.
Betaina HCl wykorzystywana jest do zwiększania wydzielania kwasu chlorowodorowego, którego odpowiednie stężenie w żołądku warunkuje wiele istotnych kwestii zdrowotnych.
W tym miejscu warto wspomnieć również o zwykłej formie betainy, która ma zupełnie inne zastosowanie. Betaina bezkwasowa inaczej zwaną trimetyloglicyną (TMG) służy jako dawca grup metylowych i wykorzystywana jest w leczeniu homocystynurii i obniżenia poziomu homocysteiny we krwi.
Dlaczego silnie stężony kwas w żołądku jest potrzebny?
Nie bez powodu zostaliśmy wyposażeni w tak silnie kwasową substancję. Jej niskie pH warunkuje bowiem wiele pozytywnych aspektów dla naszego zdrowia. Należą do nich między innymi[1]:
- prawidłowe trawienie pokarmów. Niski poziom kwasu w żołądku wiąże się z różnymi problemami trawiennymi: wzdęcia, odbijania po posiłku, zgaga, biegunka i/lub zaparcia.
- zmniejszenie ryzyka występowania alergii pokarmowych. Niedobór kwasu powoduje problem z prawidłowym rozkładem enzymatycznym białka do jego najprostszej formy-aminokwasu. Nieprawidłowo strawione białko bardzo niekorzystnie stymuluje układ odpornościowy przyczyniając się do problemów z alergią i/lub chorobami autoimmunologicznymi.
- wspomaganie wchłanianie ważnych witamin i składników mineralnych takich jak: żelazo, witamina B12, cynk. Ich niedobór wiąże się z występowaniem anemii
- działanie przeciwdrobnoustrojowe- zapobiega rozwojowi różnych infekcji: bakteryjnych, grzybiczych, pasożytniczych, w tym również SIBO
- prawidłowe wchłanianie leków. Niektóre leki wymagają odpowiedniego pH aby mogły się uwolnić i wchłonąć w jelicie cienkim. Jako przykład warto wspomnieć o syntetycznych hormonach tarczycy, które są przepisywane w przypadku niedoczynności gruczołu tarczycowego.
Przyczyny zbyt małej ilości kwasu w żołądku
Czynników przyczyniających się do zmniejszenia ilości kwasu w żołądku jest wiele.
- Przewlekłe przyjmowanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu (inhibitory pompy protonowej- IPP, antagoniści receptora histaminowego)
- Obecność Helicobacter pylori w żołądku
- Choroby autoimmunologiczne- układ odpornościowy produkuje przeciwciała przeciwko komórkom okładzinowym żołądka, w których zachodzi produkcja kwasu i powoduje ich uszkodzenie. Skutkiem tego jest niskie stężenie kwasu żołądkowego. W literaturze wskazuje się na kilka typów chorób autoimmunologicznych powiązanych z niskim poziomem kwasu w żołądku. Należą do nich: autoimumnologiczne choroby tarczycy, cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów oraz celiakia
- Wiek- po 65 roku życia, fizjologicznie produkcja kwasu w żołądku spada.
Kiedy warto rozważyć włączenie betainy HCL- na co pomoże?
- W niestrawności manifestującej się zgagą, odbijaniem, uczuciem pełności po posiłku, wzdęciem, zaparciami
- Przy przewlekłych niedoborach witaminy B12 czy żelaza, które trudno wyrównać pomimo suplementacji.
- Częstymi infekcjami jelitowymi, nawracającym SIBO, SIFO
- Po eradykacji H. pylori w żołądku
- Po długim leczeniu IPP lub innymi lekami zobojętniającymi kwas w żołądku
Kiedy nie wolno stosować betainy HCL?
- W aktywnej chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
- W stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i przy nadżerkach
W obu przypadkach zwiększenie produkcji kwasu będzie wiązało się z zaostrzeniem stanu zapalnego i drażnieniem chemicznym zmieniono chorobowo błony śluzowej żołądka. W takiej sytuacji w pierwszej kolejności zajmujemy się wygaszaniem stanu zapalnego i aktywnym leczeniem ubytków w błonie śluzowej. Dopiero w kolejnym etapie możemy rozważać suplementację betainą.
Jak stosować betainę HCL?
Badań dotyczących skuteczności betainy jest niewiele, również dosyć problematyczne jest ustalenie jej właściwego dawkowania, ze względu na małą ilość danych literaturowych. W poszukiwaniu dobrze zaprojektowanych badań oceniających wpływ betainy na pH soku żołądkowego szczególnie zainteresowało mnie jedno, które badało wpływ betainy na biodostępność leku stosowanego w chorobie nowotworowej[2].
Dlaczego zwróciło moją uwagę?
- Po pierwsze było to badanie randomizowane- w świecie nauki, badania objęte randomizacją odznaczają się największą wiarygodnością
- Po drugie, u grupy badanej indukowano stan zmniejszonego wydzielania kwasu solnego poprzez włączenie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej. Ten punkt jest szczególnie istotny, ponieważ wiele osób doświadcza przewlekłych problemów żołądkowo-jelitowych na skutek długotrwałego tego rodzaju medykamentów. Zatem wnioski płynącego z tego badania mogą nam podpowiedzieć jakich efektów możemy się spodziewać u osób, które przewlekle stosowały inhibitory pompy protonowej
Co oceniało badanie?:
- zdolność chlorowodorku betainy do zakwaszenia środowiska żołądkowego.
- poprawę w zakresie rozpuszczalności, a tym samym skuteczności leku, którego mechanizm działania związany jest z odpowiednim pH w żołądku.
Jakie były obserwacje?:
- pH soku żołądkowego po suplementacji betainy było istotnie niższe , bardziej kwasowe (ΔpH −3,4 ± 0,9; P < 0,001)
- początek działania betainy HCL mierzony jako czas niezbędny do osiągnięcia pH<3 był szybki i wynosił średnio 12 min
- po średnio 69 minutach ph soku żołądkowego ponownie się zwiększało pH>3
- podawanie betainy znacząco zwiększyło rozpuszczalność i wchłanianie leku przeciwnowotworowego w stanie hipochlorhydrii (zbyt małej ilości kwasu w żołądku). W skrócie, zwiększyła jego dostępność dla organizmu
Wnioski płynące z powyższych obserwacji:
- wniosek z 1 obserwacji: betaina działa! Zgodnie z przewidywaniami- obniża pH.
- wniosek z 2 obserwacji: działanie jest stosunkowo szybkie- zatem podanie jej razem z posiłkiem prawdopodobnie znacząco poprawi procesy trawienia
- wniosek z 3 obserwacji: obniżenie pH żołądkowego przez betainę jest chwilowe, głównie ukierunkowane na poprawę procesów trawienia i ekstrakcję składników odżywczych z jedzenia niż stałe utrzymanie niskiego pH w żołądku
- wniosek z 4 obserwacji: betaina może zwiększyć wchłanianie innych leków, które wymagają odpowiedniego pH, np. syntetyczne hormony tarczycy.
Jaka dawkę betainy HCl zastosowano w badaniu?:
1500mg
Protokół przyjmowania betainy
Na wstępie chciałabym zaznaczyć, że protokół ten opiera się głównie na empirycznym (doświadczalnym) wprowadzeniu betainy i stopniowym zwiększaniu jej ilości, a następnie obserwacji występowania ewentualnych skutków ubocznych.[3]
Jakich skutków ubocznych możemy się spodziewać?
- zgaga- pieczenie w przełyku
- ból w nadbrzuszu- sugerujący stan zapalny błony śluzowej żołądka
- biegunka
- ból szyi lub pleców
Główne wytyczne do stosowania betainy:
- osoby z podejrzeniem hipochlorhydrii podczas posiłku powinni rozpocząć od przyjęcia jednej kapsułki zawierającej 350–750 mg chlorowodorku betainy z posiłkiem zawierającym białko.
- Jeśli po przyjęciu tej (lub dowolnej) dawki pojawi się pieczenie lub jakikolwiek inny dyskomfort, można zneutralizować kwas za pomocą 1 łyżeczki sody oczyszczonej w wodzie i zmniejszyć dawkę do wcześniej tolerowanej dawki przy kolejnych posiłkach lub przerwać protokół.
- Jeśli po dwóch dniach nie wystąpią zauważalne reakcje na betainę, należy zwiększyć liczbę kapsułek z każdym posiłkiem do trzech
- Kontynuować zwiększanie liczby kapsułek co dwa dni (maksymalnie 3000 mg chlorowodorku betainy) z każdym posiłkiem, jeśli to konieczne, aż dawka spowoduje mrowienie, pieczenie lub inny rodzaj dyskomfortu. W tym momencie należy zmniejszyć dawkę o jedną (1) kapsułkę na posiłek.
- Jeśli dyskomfort nie ustąpi, należy całkowicie przerwać suplementację chlorowodorkiem betainy
- Po ustaleniu indywidualnie tolerowanej dawki należy kontynuować ją przy kolejnych posiłkach.
Uwagi przy suplementacji betainą
- Betainę przyjmujemy tylko i wyłącznie do posiłku
- Dawka betainy jest uzależniona od ilości biała w jedzeniu, im więcej protein w posiłku tym prawdopodobniej większej ilości betainy należy włączyć
- Podawanie betainy ma sens tylko w przypadku posiłku zawierającego białko w składzie
- Nie należy wysypywać betainy z kapsułek.
Moje osobiste przemyślenia na temat betainy HCL
- Betainę można spróbować wprowadzić po uprzednim zweryfikowaniu czy nie ma problemów ze stanami zapalnymi błony śluzowej żołądka. Wskazane wykonanie wcześniej gastroskopii.
- Betaina będzie raczej lepszą opcją dla osób, które mają problemy trawienne lub cierpią na niedobory pokarmowe
- Betaina raczej nie sprawdzi się w przypadku utrzymania stale niskiego pH żołądkowego. W tym przypadku należy szukać innych rozwiązań.
- Ból i dyskomfort trawienny po zażyciu najmniejszej dawki betainy może świadczyć o problemach z błoną śluzową żołądka i ewentualnymi stanami zapalnymi lub jej ubytkami