Probiotyki ginekologiczne- jak wybrać odpowiedni preparat? Rynek suplementów z roku na rok rośnie dlatego bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na istotne informacje zanim sięgniemy po konkretny preparat. Wybór probiotyku powinien być podyktowany następującymi kwestiami:
- rodzajem infekcji: grzybicze czy bakteryjne zapalenie pochwy
- sposób przyjmowania: doustne vs dopochwowe
- obecnością konkretnych szczepów o udokumentowanym działaniu
Spis Treści
Czym jest mikroflora pochwy?
Flora bakteryjna pochwy to zbiór bakterii i grzybów, które żyją w pochwie i dbają o zdrowie intymne kobiet. Rodzaje bakterii bytujących w mikroflorze pochwy różnią u poszczególnych kobiet, ale w zdecydowanej większości bo aż w 95% dominują w niej bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus spp. Najczęściej występujące gatunki to:
- Lactobacillus reuteri
- Lactobacillus rhamnosus
- Lactobacillus crispatus
- Lactobacillus gasseri
- Lactobacillus iners
- Lactobacillus Jensenii
Dlaczego mikroflora pochwy jest tak ważna w kontekście zdrowia intymnego kobiet?
Główną funkcją mikroflory pochwy jest ochrona przed infekcjami. Bakterie z rodzaju Lactobacillus są producentami dwóch związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym[1]
1. kwasu mlekowego, który obniża pH. Lekko kwaśne środowisko pochwy, wynoszące około 4,5 chroni przed rozwojem infekcji bakteryjnych i/lub grzybiczych
2. Produkcja nadtlenku wodoru
Rodzaje infekcji intymnych
Wyróżniamy trzy rodzaje infekcji intymnych, w zależności od czynnika sprawczego, który wywołał infekcję:
- Bakteryjne
- Grzybicze
- Mieszane
Jakie czynniki wpływają na zaburzenie mikroflory pochwy?
- Miesiączka- Podczas pierwszego tygodnia cyklu, mikroflora pochwy jest lekko zaburzona. W dalszym ciągu jednak nie wiemy czy jest to spowodowane zmianami hormonalnymi czy samym krwawieniem. Liczba bakterii Lactobacillus spada, a pH delikatnie wzrasta . Zatem są to idealne warunki do rozwoju potencjalnej infekcji.[2]
- Seks- z tym wiążą się dwa problemy. Pierwszy bezpośredni związany z wprowadzeniem do pochwy potencjalnie patogennych mikroorganizmów. [2] Drugi związany jest z stosowaniem różnych lubrykantów zawierających związki zapachowe, glicerynę i glicerol (oba związki mogą uszkodzić i odwodnić nabłonek pochwy) czy środki plemnikobójcze nonoksynol-9, który w badaniach klinicznych został uznany za związek uszkadzający tkankę pochwy i zwiększał przenoszenia chorób przenoszonych drogą płciową w tym HIV [3]
- Menopauza- Podczas menopauzy zmniejsza się poziom estrogenu, z którym wiąże się niski poziom glikogenu. Glikogen ulega fermentacji na skutek działalności bakterii, a skutkiem ubocznym jest powstawanie kwasu mlekowego, który utrzymuje prawidłowe pH pochwy [4]
Co powoduje infekcję pochwy?
- Leki: antybiotyki, sterydy[5], stosowanie doustnej antykoncepcji, hormonalna terapia zastępcza [5.1]
- Stres – hormon stresu- kortyzol zmniejsza zawartość glikogenu w pochwie, który służy bakteriom do produkcji kwasu mlekowego o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. [6]
- Stosowanie agresywnych preparatów myjących o silnie zasadowym pH, zawierających związki zapachowe
- Zaburzenia odporności
Jakie są objawy infekcji intymnych?
- Upławy- kremowo-białawe przypominające twaróg, zwykle bezwonne w przypadku infekcji grzybiczej oraz szarobiałe o rybim zapachu w przebiegu infekcji bakteryjnej
- Swędzenie i podrażnienie okolic intymnych, dotykające warg sromowych i wejścia pochwy
- Ból podczas stosunku
- Dyskomfort/ pieczenie podczas oddawania moczu
Co pomaga na infekcje intymne?
W leczeniu infekcji intymnych stosuje się różne preparaty:
- antybiotyki- w przebiegu bakteryjnego zapalenia pochwy
- leki przeciwgrzybicze- w infekcji grzybiczej pochwy
- probiotyki ginekologiczne- zarówno jako element terapii skojarzonej z antybiotykami, jak również samodzielnie jako profilaktyka przed nawrotem infekcji
- prebiotyki- związki, które odżywiają pożyteczne bakterie i tym samym tworzą odpowiednie pH w pochwie zapobiegając rozwojowi infekcji intymnych.
Kiedy stosować probiotyki ginekologiczne?
- podczas infekcji razem z włączonym antybiotykiem- zwiększa skuteczność leczenia farmakologicznego
- w profilaktyce nawracających infekcji intymnych
- w stanach obniżonej odporności
- podczas przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej
- przed oraz w trakcie menopauzy
Probiotyki ginekologiczne- Jak wybrać?
W dobrze jakiegokolwiek probiotyku zawsze należy kierować się tzw. szczepozależnością. Oznacza to, że każdy szczep ma określone na podstawie badań klinicznych działanie w naszym organizmie. Warto również wiedzieć, że są probiotyki, które chętniej kolonizują jelito, a są również takie, które preferują nabłonek pochwy. W tym przypadku interesują nas te drugie.
Na rynku mamy dwa rodzaje probiotyków zawierających bardzo dobrze przebadane szczepy bakterii Lactobacillus, które wspomagają leczenie zarówno infekcji bakteryjnej jak również grzybiczej. Należą do nich:
1.Lacibios Femina
- Doustny probiotyk ginekologiczny zawierający mieszankę szczepów: Lactobacillus rhamnosus GR-1 i Lactobacillus reuteri RC-14
- Oba szczepy są wyizolowane z pochwy. Po zażywaniu doustnie probiotyku docierają do pochwy, a następnie skutecznie ją kolonizują
- Preparat pomocny w leczenie bakteryjnego oraz grzybiczego zapalenia pochwy
W badaniu uczestniczyło 125 kobiet, które zostały podzielone na dwie grupy. Pierwsza otrzymywała przez 7 dni antybiotyk- metronidazol (500 mg 2 x dobę), druga antybiotyk z probiotykiem z wyżej wymienionymi szczepami (1 tabletka 2 x dobę). Probiotykoterapię kontynuowano 3 tygodnie po zakończeniu antybiotyku. Eliminacja infekcji bakteryjnej w grupie kobiet otrzymujących sam antybiotyk to 40%, w grupie antybiotyk z probiotykiem aż 88% [7]
2.Estabiom Mama
- Probiotyk ginekologiczny doustny zawierający szczepy Lactobacillus acidophilus La-14 oraz Lactobacillus rhamnosus HN001
- Preparat bardziej efektywny w leczeniu bakteryjnego zapalenia pochwy
Badaniem zostało objętych 48 kobiet. Podzielono ich na dwie grupy.
Pierwsza otrzymywała antybiotyk z probiotykiem zawierającym wyżej wymienione szczepy + laktoferynę przez 7 dni.
Druga grupa przyjmowała antybiotyk z placebo. Następnie obie grupy kontynuowały stosowanie jednej kapsułki dziennie przez 10 dni każdego miesiąca (począwszy od pierwszego dnia miesiączki) przez okres 6 miesięcy albo probiotyków z laktoferyną albo placebo[8]
Objawy takie jak wydzielina z pochwy i swędzenie uległy znacznej poprawie w przypadku terapii skojarzonej z probiotykami w porównaniu z placebo. Wskaźniki nawrotu również były niższe w grupie kobiet stosujących probiotyki ginekologiczne
Ginekologiczny probiotyk doustny vs probiotyk dopochwowy?
W zasadzie nie ma większego znaczenia w jaki sposób będzie podany probiotyk, pod warunkiem że zawiera szczepy, które kolonizują pochwę. Niektóre badania wskazują, że przy infekcji grzybiczej większa korzyść mają dopochwowe probiotyki ginekologiczne.
Prebiotyki w leczeniu oraz profilaktyce infekcji intymnych
Prebiotyki w licznych badaniach wykazują korzystne działanie zarówno w walce z infekcjami jak również w zapobieganiu ich występowaniu. Podstawowe działanie prebiotyków polega na dostarczeniu pokarmu bakteriom, w wyniku czego na drodze fermentacji powstaje kwas mlekowy. Związek ten znacznie obniża pH pochwy i tym samym tworzy przyjazne środowisko dla pożytecznych bakterii, jednocześnie uniemożliwiając kolonizację drobnoustrojom patogennym
Najbardziej powszechne prebiotyki to:
- inulina
- FOS
- GOS
Obecnie na rynku występują dwa preparaty zawierające prebiotyk stosowany dopochwowo. Są nimi: Iladian Direct plus oraz Zenella Med. Oba preparaty zawierają w składzie inulinę.
Podsumowując, zanim sięgniesz po probiotyk ginekologiczny upewnij się, że zawiera odpowiednie szczepy. Minimalny czas stosowania, przy którym można spodziewać się pierwszych pozytywnych efektów to miesiąc. Warto równolegle zadbać o mikroflorę jelito, która warunkuje odporność organizmu, a w związku z tym zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji w naszym organizmie.